Kleszczowe zapalenie mózgu (odkleszczowe zapalenie mózgu) to zespół neurologicznych komplikacji występujących po zakażeniu flawiwirusami przenoszonymi przez kleszcze.
Źródłem infekcji jest pokąsanie przez zakażonego kleszcza (osobnika dorosłego, nimfę, niemal niewidoczną larwę) lub kontakt z jego zakażonymi płynami ustrojowymi. Zakażenie szerzy się również drogą pokarmową na skutek spożycia niepasteryzowanego mleka zakażonego zwierzęcia.

Krętkowica kleszczowa, rumień wędrujący lub choroba z Lyme są to różne nazwy dla jednej choroby – boreliozy wywoływanej przez bakterię krętka boreliozy (Borrelia burgdorferi) przenoszonego przez zakażone kleszcze w czasie pobierania krwi od człowieka. Choroba ta została opisana po raz pierwszy w 1975 roku na podstawie obserwacji i badań przeprowadzonych w miejscowości Old Lyme w USA, gdzie wystąpiło wówczas wiele takich zachorowań.